Door Frank Leenen

Inmiddels heeft iedereen natuurlijk wel gehoord van de Flow Hive. Een Australische vinding van vader en zoon Anderson. Ruim een jaar geleden werd deze innovatie met een spectaculaire crowdfundingcampagne aangekondigd als een revolutie in de bijenhouderij. Nooit meer moeizaam honingbakken afnemen en slingeren, maar gewoon de kraan opendraaien en de verse honing uit de kast laten stromen.

De uitvinding sloeg wereldwijd enorm aan. Het benodigde geld voor grootschalige productie van de Flow Hive en mondiale promotie en distributie werd binnen een paar etmalen al bij elkaar gebracht. Doordat er zelfs een veelvoud van het aanvankelijk gevraagde kapitaal beschikbaar bleek door zoveel enthousiaste ‘early adaptors’, konden de Andersons twee fabrieken laten bouwen en vlogen de eerste Flow Hives in december 2015 over de hele wereld.

Zo heb ik zelf ook zes Flow Hive ramen besteld en dit voorjaar, met een beetje aanpassing op een spaarkast geknutseld (de Flow Hive is gebaseerd op het meer internationaal gangbare Langstroth formaat).

Werkt het wel?

Tja, ik was eerlijk gezegd wel wat teleurgesteld toen ik de kunststof ramen na heel lang wachten eindelijk in huis kreeg. Een indrukwekkende doos, waarbij ik aan de deur ook nog eens de naheffing van de btw moest betalen. Erg duur! Zo rond de €85 per raam en dat voor een simpele maar wel slimme constructie. Ik snapte meteen waarom het vooral de beginnende imkers, leken en de ‘bijenknuffelaars’ die het enthousiasme over de Flow Hive zo enorm hebben opgejaagd. Het is inderdaad een spectaculaire uitvinding. De Andersons hebben zich als ervaren imkers goed verdiept in de mechanismen die de bijen hanteren. Daar hebben ze handig op ingehaakt om het oogstwerk uit de bijenkasten revolutionair te gaan veranderen.

Het is ook een heel aantrekkelijk idee: niet langer te hoeven ‘vechten’ met de bijen, zoals wij generaties lang deden, eerst als “honey hunters”, later als “beekeepers”. Boze bijen wegjagen van hun honingvoorraad om het vloeibare goud te stelen: dat kostte tot nu toe toch relatief veel moeite, zweet, tijd en bijensteken. Met de Flow Hive zou dat allemaal verleden tijd zijn. Nu kun je de bijen bekijken terwijl ze werken, je kijkt van buiten in de kast en ziet hun voorraad groeien. Als je wilt oogsten, draai je gewoon een kraantje open en de honing loopt onder de lieve bijenvoetjes vandaan zonder dat de nijvere beestjes worden gestoord!

Een prachtig verhaal dat enorm is aangeslagen bij het grotere publiek dat wereldwijd ook zeer gevoelig is voor de boodschap “dat het zo slecht gaat met de bij”. De bij bleek de afgelopen jaren minstens zo knuffelbaar als een bedreigde panda en de promotie van de Flow Hive sloot naadloos aan bij de gedachte dat we iets moeten doen voor de bij, dat iedereen zo makkelijker bijen kan gaan houden en op die manier kan bijdragen aan het behouden van de bedreigde bij.

Even geduld …

Terwijl vanuit de Verenigde Staten de enthousiaste verhalen al op diverse fora te lezen waren – de kilo’s honing zouden in (en uit) de kasten stromen – waren mijn bijen begin mei nog lang niet van plan de kunststof ramen in gebruik te nemen. Er was best wel dracht, het volk was stevig en ontwikkelde zich goed, maar mijn dames peinsden er niet over om door een moerrooster te lopen om die steriele, kunststof platen daarboven in gebruik te gaan nemen.

De Flow Hive ramen zijn zuiver bedoeld voor honingopslag en met een moerrooster wil je natuurlijk de koningin uit die reuze (langstroth) honingbak weren. In Nederlandse omstandigheden is dat ook wel een hele forse honingbak die je zo gevuld moet krijgen.
Pas toen ik de barrière van het rooster verwijderd had en de vliegbijen van een buurvolk werden toegevoegd en ik de broedruimte had gehalveerd, wilden mijn huis-, tuin- en keukenbijen, gedwongen door ruimtegebrek, voorzichtig een eerste stapje wagen op de maagdelijke kunststoframen. Ik schat dat ze minstens twee weken bezig zijn geweest met propolis en was om de kunststof ramen te bewerken, te poetsen en de eerste cellen voorzichtig uit te bouwen.

Honing!

Maar toen blonk het nat van de eerste nectar ook in de ramen en was het inderdaad spectaculair om in de doorsnede van de celletjes te kunnen kijken en de bijen met uitgestoken tong te zien poetsen, vullen en verplaatsen. Op de Open Imkerijdag draaide ik in het bijzijn van mijn publiek voor het eerste de ‘kraan’ open. Het duurde wel een volle minuut voordat er iets gebeurde en ik wilde net teleurgesteld de kraan weer terugdraaien toen toch een stroompje honing naar buiten liep! Snel een potje eronder en daarna een plastic bakje want de honing bleef maar doorlopen … Circa 1 kilo uit één raam, dat maar voor een klein deel was gevuld. Het resultaat: prachtige heldere honing, absurd fris en vers!  Zeven is niet nodig, want je oogst vanonder de wasdekseltjes; er is geen bijenpootje, wasdeeltje of stuifmeelkorreltje te bekennen!

Ik kan nu zeggen: petje af voor de uitvinders en de producenten van de Flow Hive. Dit bijzondere instrument geeft een perfect resultaat, maar het moet gezegd: het vergt toch nog wel enige imkervaardigheid om de potjes gevuld te krijgen. Voor het echte oogstwerk van meerdere kasten is dit instrument ook nog veel te kostbaar. Voor mij blijft het honingoogsten nog wel wat zweet, tijd en bijensteken kosten, maar daarnaast reken ik nu toch ook af en toe op een potje “Honey from the tap”.